نوشابه انرژی‌زا (Energy drinks) همانطور که از نامش پیداست ، نوشیدنی های انرژی زا نوشیدنی هایی
هستند که برای افزایش سطح انرژی شما ، ساخته شده اند. این نوشیدنی ها که از ترکیباتی مانند تائورین ،
جینسینگ و شکر تهیه شده اند ، سرشار از محرک هایی هستند که به عنوان عواملی برای حمایت و افزایش
سطح انرژی و تمرکز ذهنی شناخته می شوند. به این ترتیب ، این نوشیدنی ها در ایالات متحده به عنوان
مکمل های غذایی طبقه بندی می شوند.
این نوشیدنی ها می توانند مقدار زیادی کافئین داشته باشند یعنی چیزی حدود ۵۰ تا ۵۰۵ میلی گرم در هر
وعده. برای مقایسه خوب است بدانید که یک فنجان معمولی قهوه تقریباً حاوی ۱۰۰ میلی گرم کافئین ، یک
فنجان چای سیاه حاوی ۳۰ میلی گرم و یک قوطی نوشابه معمولی حاوی ۳۴ میلی گرم از این ماده است.
نوشيدنی‌های انرژی‌زا را می‌توان به دو نوع كالری‌زا و كم‌كالری بر حسب استفاده از شكر يا عدم استفاده از آن
در فرمولاسيون نوشابه تقسیم کرد.
ترکیبات اصلی نوشابه‌های انرژی‌زا عبارتند از قندها، ویتامین‌ها، مواد معدنی، کافئین، تورین وگلوکورونولاکتون
که اگر مقدار مناسبی از هر یک در نوشابه‌های انرژی‌زا وجود داشته باشد، شما پس از مصرف، سریع نتیجه
می‌گیرید.
ترکیبات نوشابه انرژی زا
1-کافئین: کافئین جزو جدانشدنی نوشیدنی‌های انرژی‌زا است. البته معمولا میزان کافئین روی برچسب
محصول درج می‌شود تا آن دسته از نوشابه‌هایی که از کافئین بالایی برخوردار هستند با احتیاط بیشتری
مصرف شوند.
2-شكر و شيرين‌كننده‌های طبیعی: به‌طور معمول از گلوكز و ساكاروز براي شيرين كردن و تامين
انرژی در نوشيدنی‌های انرژی‌زا استفاده می‌شود. البته در نوشابه‌های انرژی‌زای کم‌کالری به جای شكر، از
شیرین کننده‌های طبیعی مانند استویا استفاده می‌کنند.
3-عصاره‌ی گیاهان علفی: گوارانا، جينسنگ و يرباماته از گونه‌های گیاهان علفی هستند که در
نوشابه‌های انرژی‌زا به کار برده می‌شوند. این گیاهان به دلیل داشتن کافئین، اسید آمینه و اثر درمانی و پزشکی
به خواص نوشابه‌های انرژی‌زا افزودند.
4-ويتامين‌های گروه ب: ويتامين‌هاي ب۱، ب۲، ب۳، ب۶ و ب۱۲ در فرمول نوشيدني‌هاي انرژي‌زا مورد
استفاده قرار می‌گيرند. اين ويتامين‌ها محلول در آب هستند و مقدار اضافی آنها از بدن دفع می‌شود.
5-اسيدهای آمينه: تائورین و ال‌کارنتین هم جزو ترکیبات نوشابه انرژی‌زا هستند که هر کدام مزایای خود
را دارند.
6-نگهدارنده‌ها و اسيدهای آلی: نگهدارنده‌های که در نوشابه‌های انرژی‌زا استفاده می‌شود شامل
بنزوئیک اسید و اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک است.
7-سایر ترکیبات: گلوكونودلتالاكتون و سينفرين نیز از دیگر ترکیبات نوشابه‌های انرژی‌زا هستند.
در واقع این ترکیبات باید باعث بالا رفتن عملكرد فيزيولوژيكی و مغزی شوند. تقویت حافظه و تمرکز و
جلوگیری از خستگی و افزایش بهره‌وری را می‌توان از اثرات مصرف نوشابه های انرژی‌زا به شمار آورد. معمولا
محققان تقویت عملکرد مغز را ناشی از وجود کافئین و قند در این نوشابه‌ها میدانند.
**این نوشیدنی هم مثل سایر نوشابه‌ها باید کم و متعادل مصرف شود. همچنین مصرف آن برای زنان باردار،
کودکان و افراد مسن توصیه نمی‌شود.
خطرات مواد تشکیل دهنده نوشیدنی انرژی زا
در حالی که بسیاری از مواد موجود در نوشیدنی های انرژی زا طبیعی هستند و در نتیجه ممکن است مصرف
این نوشیدنی ها یک انتخاب سالم به نظر برسد، اما گنجاندن آنها در سبک زندگی تان با خطراتی همراه خواهد
بود. در حقیقت ، طی یک دوره پنج ساله ، تعداد مراجعه های مربوط به نوشیدنی های انرژی زا در بخش
اورژانس دو برابر شد و از ۱۰۰۶۸ به ۲۰۷۸۳ مورد رسید. و تنها در سال ۲۰۱۱، از هر ۱۰ مورد ۱ مورد به
بستری شدن در بیمارستان ختم شد.
از مهم ترین عوارض این نوشیدنی به خصوص در صورت مصرف همیشگی
۱. مسمومیت با کافئین
۲. ناراحتی قلبی
۳. مشکلات مربوط به خواب
۴. احساس عصبی بودن
۵. ترغیب انجام سایر رفتارهای پرخطر
۶. چالش های باروری در مردان
۷.افزایش فشار خون
۸.افزایش قند خون
۹. تاثیر منفی بر سلامت دندان
۱۰.افزایش خطر چاقی
۱۱.افزایش سوزش سر دل
فواید نوشابه‌های انرژی زا
وجود کافئین در نوشابه انرژی‌زا باعث افزایش توانایی فیزیکی و ایجاد حالت هوشیاری می‌شود.
عصاره‌های گياهان علفی به‌دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی که دارند، اثرات مفيدی بـر سـلامتی انسـان دارند.
انواع ویتامین‌های ب در نوشابه انرژی‌زا از دیگر فواید این نوشیدنی است. اسيدهای آمينـه موجود در نوشابه انرژی‌زا نقش آنتی اكسيدانی دارند، در حفاظت سيستم ايمنـی مؤثر هستند و سوختوساز بدن را افزایش میدهند.
بهترین زمان مصرف نوشابه انرژی‌زا
بهترین زمان برای نوشیدن نوشابه‌های انرژی‌زا بسته به تاثیرپذیری بدن است. معمولا در اواسط صبح، بعد از
ظهر و پیش از ورزش، بدن بیشترین تاثیرپذیری را دارد. اواسط صبح یا قبل از ظهر به‌دلیل آن‌که برای انجام
کارهای روزانه‌ی خود انرژی کافی داشته باشید، نوشیدن نوشابه‌های انرژی‌زا مفید است.
معمولا بعد از صرف ناهار بی‌رمق میشوید و انرژی کافی برای انجام کارهای عقب‌مانده ندارید، نوشابه‌های
انرژی‌زا کمک بسیاری به بازگشت انرژی اولیه می‌کنند.
همچنین پیش از ورزش برای آن‌که با توان بیشتری بتوانید ورزش کنید و از پس فعالیت‌های سخت برآیید
مصرف این نوشیدنی بسیار مفید است. در واقع شما با نوشیدن نوشابه‌های انرژی‌زا سطح ایمنی بدن خود را بالا
می‌برید و از آسیب‌هایی که در اثر ورزش شکل میگیرند، دور میشوید.
موارد مصرف نوشابه انرژی‌زا
تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن 500 میلی‌لیتر نوشابه انرژی‌زا می‌تواند حدود 24 درصد تمرکز را افزایش
دهد. بنابراین، یکی از دلایل مصرف این است که وقتی افراد خسته هستند یا کمبود خواب دارند، انرژی‌زا
می‌نوشند. ممکن است شما نیاز داشته باشید تا بیدار بمانید و درس بخوانید یا کار کنید، انرژی‌زا بهترین راه‌حل
است.
کارگران شیفت شب، پزشکان یا پرستاران از جمله کسانی هستند که با نوشیدن انرژی‌زا می‌توانند با تمرکز
بیشتری کار کنند. کسانی که مسیرهای طولانی بین‌شهری را رانندگی می‌کنند و نیاز دارند بیشتر بیدار بمانند،
می‌توانند نوشابه انرژی‌زا بنوشند. تحقیقات نشان می‌دهد نوشیدن آن بر کیفیت رانندگی این افراد موثر است.
دانشجویان و دانش‌آموزان معمولا شب‌های قبل از امتحان یا کنکور سراسری تمایل به نوشیدن انرژی‌زا دارند.
در یک تحقیق مشخص شد که 31 درصد کودکان نوشابه انرژی‌زا مصرف می‌کنند. مصرف بیش از حد این
نوشیدنی برای کودکان و نوجوانان ممکن است باعث ایجاد وابستگی شود، در نتیجه این افراد را با استفاده
طولانی مدت، در معرض بیماری قلبی و دیابت قرار می‌دهد.
